تاثیر چند رژیم غذایی مصنوعی بر نشوونما و تولیدمثل مگس میوه ی مدیترانه ای ceratitis capitata (wiedemann) (dip; tephritidae)

مگس میوه ی مدیترانه ای، ceratitis capitata (wiedemann) یکی از مخرب‏ترین آفات محصولات باغی در سطح جهان به شمار می‏رود که در سال‏های اخیر، طغیان آن در باغ‏های مرکبات شمال ایران گزارش شده است. به دلیل اهمیت استفاده از رژیم‏های‏ غذایی مناسب در پرورش انبوه و مطالعات زیست‏شناختی و رفتارشناختی این آفت، در این پژوهش، تاثیر سه رژیم غذایی لاروی و چهار رژیم غذایی حشرات کامل بر نشوونما و تولیدمثل آن مورد ارزیابی قرار گرفت. لاروها در شرایط آزمایشگاهی (دمای 2±25 درجه‏ی سلسیوس، رطوبت نسبی 5±60 درصد و دوره‏ی نوری13 ساعت روشنایی و 11 ساعت تاریکی)، روی سه رژیم غذایی مصنوعی شامل: (1) سبوس گندم+ شکر+ مخمر آبجو+ اسید هیدروکلریک+ بنزوات سدیم+ آب مقطر، (2) جوانه‏ی گندم+ سبوس گندم+ شکر+ مخمر آبجو+ کازئین+ اسید آسکوربیک+ اسید سوربیک+ آب مقطر و (3) پروتیئن سویا+ شکر+ بنزوات سدیم+ اسید هیدروکلریک+ آب مقطر پرورش یافتند. سپس، حشرات کامل ظاهر شده با چهار رژیم غذایی مختلف شامل (1) محلول آب عسل 10 درصد، (2) پروتئین هیدرولیزه و شکر به نسبت 1 به 3، (3) مخمر و شکر به نسبت 1 به 3 و (4) مخمر، شکر و میوه‏ی موز به نسبت 1: 3: 6 تغذیه شدند. آزمایش‏ها در قالب طرح کاملاً تصادفی و با 50 تکرار انجام شدند و داده‏های به دست آمده با استفاده از نرم‏افزار sas و آزمون lsd مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. بر اساس نتایج به دست آمده، کوتاه‏ترین طول دوره‏ی لاروی (07/0±7/6 روز)، بیش‏ترین درصد زنده‏مانی لاروها (61/2±3/69 درصد)، بیش‏ترین وزن شفیره‏ها (007/0±67/9 میلی‏گرم) و بیش‏ترین وزن حشرات ماده (2/0±3/7 میلی‏گرم)، در رژیم غذایی شماره‏ی 2 (با پایه‏ی جوانه‏ی گندم) به دست آمدند، هر چند که با مقادیر به دست آمده از رژیم غذایی شماره‏ی 1 (با پایه‏ی سبوس گندم)، تفاوت معنی‏داری نداشتند. بیش‏ترین درصد ظهور حشرات کامل (67/0±9/89 درصد) در رژیم غذایی شماره‏ی 1 به دست آمد و اختلاف آن با رژیم غذایی شماره‏ی 2 معنی‏دار نبود. رژیم غذایی شماره‏ی 3 که ترکیب اصلی آن پروتئین سویا و فاقد مخمر آبجو بود، بر بسیاری از فراسنجه‏های نشوونمایی مگس میوه‏ی مدیترانه‏ای تاثیر منفی گذاشت، به طوری که طولانی‏‏ترین دوره‏ی لاروی (11/0±54/7 روز)، کم‏ترین درصد زنده‏مانی لاروها (3/1±60 درصد)، کم‏ترین درصد ظهور حشرات کامل (85/0±84/79 درصد) و کم‏ترین وزن شفیره‏ها (06/0±98/8 میلی‏گرم) به این رژیم غذایی اختصاص داشتند. همچنین، نتایج مربوط به تاثیر رژیم‏های غذایی حشرات کامل نشان دادند که مگس‏هایی که در دوره‏ی لاروی از رژیم‏های غذایی حاوی سبوس یا جوانه‏ی گندم به علاوه‏ی مخمر آبجو و در دوره‏ی حشره‏ی کامل از مخلوط مخمر+شکر تغذیه نموده بودند، از بیش‏ترین طول دوره‏ی تخمریزی (85/0±75/23روز)، بیش‏ترین میانگین زادآوری (9/5±16/115 عدد تخم به ازای هر فرد ماده در طول عمر) و بیش‏ترین درصد تفریخ تخم (64/2±1/78 درصد) برخوردار بودند. به عنوان یک نتیجه‏گیری کلی، استفاده از رژیم‏های غذایی بر پایه‏ی جوانه‏ یا سبوس گندم برای پرورش انبوه لاروها و مخلوط مخمر+ شکر به منظور تغذیه‏ی حشرات کامل مگس میوه‏ی مدیترانه‏ای توصیه می‏شود.